hoogbegaafde babies, peuters en kleuters

[Bissi]

Gevonden op de site van het IHBV
Column #89 Noks Nauta | Hoogbegaafd vanaf de wieg

Geplaatst op 8 januari 2024

Nu ik (ja inderdaad hoogbegaafde) kleinkinderen heb, lees ik vaker over hoogbegaafdheid bij kinderen. Hoe zag dat er bij mij uit? Op babyfoto’s kijk ik erg wakker, op kleuterfoto’s reik ik ver naar voren om alles te kunnen zien. Ouders die het weten, zeggen: Het is in de wieg al duidelijk. Denk aan Johan Cruijff’s uitspraak: “Je ziet het pas als je het door hebt”. Die alerte blik, er altijd bij willen zijn, dol op bewegen. Vroeg reageren. Snel leren en ontwikkelen.

Amerikaans componiste Amy Beach, ruim 100 jaar geleden, kende in haar eerste levensjaar al 40 liedjes. Haar moeder vroeg hulp aan haar eigen moeder, omdat Amy voortdurend liedjes wilde horen.

Twee boeken zijn er geschreven over de jongste leeftijdsfasen. Lilian van der Poel beschreef hoogbegaafde baby’s en peuters. Marije Sommels en Willeke Rol beschreven hoogbegaafde peuters en kleuters. Herkennen helpt om het kind voldoende aan te bieden én om ongewenst gedrag op tijd bij te sturen. Ik zie van dichtbij hoe ontzettend belangrijk dat is. het hele gezin heeft er baat bij! Hoogbegaafde kinderen worden hoogbegaafde volwassen en vaak zijn hun ouders ook hoogbegaafd. Laten we de kennis over hoogbegaafdheid in alle leeftijdsfasen met elkaar verbinden!

Lilian Van der Poel (2018). Bijdehante baby’s en pittige peuters. Akershoek.

Marije Sammels & Willeke Rol (2021). Uitdagende peuters en kleuters uitdagen. Garant.

[merriedroom]

Ja, mooi. M’n moeder vertelde me dat ik als baby niet in de wagenbak wilde liggen. Ze kreeg door dat ze me op m’n buik moest leggen met een kussentje eronder zodat ik over de rand kon kijken, de wereld in. Toen pas was ik tevreden.

[Paula]

Onze jongste was alleen tevreden als ze de wereld kon zien. Dus hing ze de hele dag in een draagzak met haar gezichtje naar voren (zo leuk, stofzuigen en auto tanken met baby op je buik ). Andersom of liggend, dan was het hek van de dam en huilde ze aan één stuk. Overdag slapen? Echt niet, ze wilde bewegen, de wereld zien! In het ziekenhuis (2 maanden te vroeg geboren) trok ze na een week dagelijks de sonde uit haar neusje en ze volgde vanuit de couveuse alle bewegingen in haar buurt.

[Halve mandarijn]

Haha, de oudste hier was een super relaxte baby/dreumes/peuter. Lekker veel slapen, vond op de rug liggen ook helemaal prima. Alertheid? Geen idee, het was mijn eerste. Wel laat met praten, laat met lopen, laat zindelijk, laat met eigenlijk alles. Maar... wel snel in volzinnen praten, het hele huis door banjeren en van de ene op andere dag zindelijk omdat hij pas naar school mocht als hij geen luier meer had. Achteraf vallen er wel wat puzzelstukjes op zijn plek. Hij leert door te observeren en pas als hij zeker weet dat hij het kan, dan laat hij het zien. Maar dus zeker geen herkenbare hoogbegaafde baby.

Zijn zusje trouwens ook niet. Wel heel verbaal als baby, maar toen begonnen de oorontstekingen en heeft ze 1,5 jaar met haar hoofd in een vissenkom geleefd en nauwelijks nog gepraat. Nu nog is ze niet goed herkenbaar als hoogbegaafd meisje, eentje die je in de gaten moet houden, want ze laat zich maar moeilijk zien.

[Zoonmoeder01]

Onze jongste was alleen tevreden als ze de wereld kon zien. Dus hing ze de hele dag in een draagzak met haar gezichtje naar voren (zo leuk, stofzuigen en auto tanken met baby op je buik ). Andersom of liggend, dan was het hek van de dam en huilde ze aan één stuk. Overdag slapen? Echt niet, ze wilde bewegen, de wereld zien! In het ziekenhuis (2 maanden te vroeg geboren) trok ze na een week dagelijks de sonde uit haar neusje en ze volgde vanuit de couveuse alle bewegingen in haar buurt.

Dit topic triggerde bij mij alle reacties. En nu lees ik ook nog de reactie van Paula. Sinds kort ben ik oma van een kleinzoon., hij is prematuur geboren. Hij kijkt ongewoon helder, voor zijn leeftijd uit zijn ogen. Lijkt ondanks dat hij heel klein is, daardoor niet prematuur. Trok telkens de sonde uit zijn neus. Leert snel (slikreflex, zelf flesje drinken) dat hij weken eerder dan de uitgerekende datum naar huis mocht. Ik had al iets van....maar zo'n vermoeden is natuurlijk veel te vroeg.

[Zoonmoeder01]

Haha, de oudste hier was een super relaxte baby/dreumes/peuter. Lekker veel slapen, vond op de rug liggen ook helemaal prima. Alertheid? Geen idee, het was mijn eerste. Wel laat met praten, laat met lopen, laat zindelijk, laat met eigenlijk alles. Maar... wel snel in volzinnen praten, het hele huis door banjeren en van de ene op andere dag zindelijk omdat hij pas naar school mocht als hij geen luier meer had. Achteraf vallen er wel wat puzzelstukjes op zijn plek. Hij leert door te observeren en pas als hij zeker weet dat hij het kan, dan laat hij het zien. Maar dus zeker geen herkenbare hoogbegaafde baby.

Een goede hb-deskundige (mijn mening) herkent dit beeld wel. Ik heb twee (vermoedelijk) hoogbegaafde kinderen die op het oog heel verschillend zijn. Waar mijn oudste super alert was, was mijn andere zoon dromerig. Maar ook hij wou niet in de kinderwagen liggen en de wereld in kijken. Eigenlijk sliep hij ook niet overdag. Maar hij was lui en bewoog ook nauwelijks in de box. Ik zag hem naar zijn voetje kijken, hij pakte hem en stak zijn voetje in zijn mond. Daarna nooit meer gedaan. Ik had het allemaal gezien maar had geen flauw idee wat het betekende. Ik was extra alert omdat mijn oudste een ASS-diagnose had. Een diagnose die mijn jongste, mede door dit afwijkende gedrag uiteindelijk ook kreeg. Een diagnose waar ik inmiddels, hij is jongvolwassen, al jaren niet meer in geloof. Maar veel GGZ-instellingen zullen het vroege afwijkende gedrag zien als een afwijking. Toen ik in gesprek ging met een hb-psycholoog vertelde zij mij hoe hij leerde door te observeren. Hoe hij een hekel heeft aan trial and error. Ik vertelde over het laat praten, maar dan wel verassend goed. Met die vaststelling sloot ze autisme niet automatisch uit, maar herkende beslist het "hoogbegaafde" gedrag. Ik kreeg de indruk, nadat gesprek, dat de meest begaafde kinderen dit gedrag kunnen vertonen. En ook voor de hb-begeleider, die we later hadden, was dit gedrag niet onbekend.

Mijn beide zonen hebben ineens beslist dat ze zinnelijk waren. Deze wouden niet op het potje oefenen en ook niet oefenen op de wc. Ik denk dat we "samen" in dit forum toch echt iets op het spoor zijn, als we onze kinderen beschrijven. Door een oudercursus heb ik mijn kinderen leren zien. Mijzelf leren zien enz. Ik kon het ineens ook bij andere mensen zien. Ik zag het bij mijn vader (niet biologisch) en pas na zijn dood kwam ik erachter dat hij ook daadwerkenlijk hoogbegaafd is getest. Ik denk dat mijn moeder het ook is, mijn broers enz. Ook in mijn schoonfamilie komt hoogbegaafdheid voor. En mijn schoonzus had als dreumes, precies dezelfde alerte blik als mijn oudste zoon. Op diezelfde foto zie ik mijn man als jongetje met een dromerige blik.

De hb-psycholoog merkte op, tijdens een van de gesprekken dat mijn man ook hb is, ze zag het. Ik sluit het niet uit maar ik zie en merk het niet meteen. Wel is hij gevoeliger voor prikkels, droomt vaker weg en pas deze week had ik door hoe hij hierin op mijn jongste zoon lijkt. Hoe hij k kan observen en soms met vlijmscherpe analyses komt. Op school kon hij op sommige gebieden nauwenlijks mee komen en heeft op bepaalde gebieden jarenlang bijles gehad. Dus ook hij zelf neemt die opmerking van de hb-psycholoog met een korreltje zout. Maar toch had de kleuterjuf ooit aangegeven, hij vertelt de andere kinderen hoe ze het moesten doen (kleien) maar deed zelf niks. Faalangst? Ik sluit evt. hoogbegaafheid ook niet uit. Ik besef wel dat als je als ouder evt. hoogbegaafdheid niet kan zien, je het ook moeilijker bij je kind kan zien.

[Wombat]

Nadat de oudste twee op de basisschool hb getest waren en aangepast onderwijs kregen, werd kleine Koala geboren. Ik was best benieuwd: zou zij ook slim zijn, en zou ik nou al die baby-kenmerken kunnen zien?
En ik kon inderdaad het hele lijstje afvinken. Het was zelfs zo overduidelijk dat ik me begon af te vragen hoe ik dat bij die andere twee had kunnen missen. Kleine Koala was vanaf de geboorte ontevreden als er niks te zien was. We droegen haar rond door het hele huis om haar alles te laten zien. Vooral lichtjes vond ze fantastisch. Vanaf 2 weken wilde ze graag voorgelezen worden. Als ze huilde, kreeg je haar altijd stil met boekjes. Vanaf 4 weken begon ze zelf de bladzijden om te slaan als je dat vroeg. Ook op andere vlakken ontwikkelde ze razendsnel en ze was meestal vrolijk, zolang alles interessant genoeg was. Ze was de "standaard-hb-baby", die ene waar de lijstjes op gebaseerd lijken te zijn.
Wij voelden ons super goede ouders, kijk, nummer 3 is er en alles gaat zo ongelofelijk soepel. Wat ervaring kan doen! Dit is natuurlijk omdat wij zo goed kunnen aansluiten bij haar behoeften.
Toen kwam nummer 4 en weg was dat super-ouder-gevoel Kleine Tijger huilde zo soms uren achter elkaar en niks hielp. Het ene moment dacht je: ja, ik zie toch hb-kenmerken, het volgende moment begon je weer te twijfelen. Het ene moment leek ze zich te vervelen, het volgende moment leek ze juist overvraagd en overprikkeld. Het is nog steeds niet helemaal duidelijk. Ze is nu bijna 2 en heeft zeker een voorsprong, maar ik herinner me wel weer waarom we bij nummer 1 en 2 zo twijfelden aan die kenmerken

[Zoonmoeder01]

Wat een leuke reactie Wombat.

Ik ben benieuwd hoe het met je kinderen verder gaat.

"Vanaf twee weken wilde ze voorgelezen worden" Wauw

[Karan_1]

Hier drie hele alerte baby's die niets wilden missen, niet sliepen en niets wilden missen. Nummer 4 was juist heel relaxt en had totaal geen haast mer alles. De relaxte is hoogbegaafd, van de anderen weten we het niet. Ik denk dat het dus alle kanten op kan.

[Wombat]

Wat een leuke reactie Wombat.

Ik ben benieuwd hoe het met je kinderen verder gaat.

Dank je wel

Wij zijn nog steeds af en toe met stomheid geslagen als het over onze koala gaat.
Na 2 (u)hb geteste kinderen, dachten we dat we alles wel gezien hadden. Mooi niet dus. Koala was nog eerder met alles dan de oudsten (lopen 9 maanden, 1e zinnetje van 2 woorden 9 maanden) maar haar eerste woordjes lezen op 2 jaar en 9 maanden spande voor ons toch wel de kroon.
Toch denk ik niet dat ze per se slimmer is dan de andere 2. Ze was heel lang niet geïnteresseerd in "de wereld" en kan nu met 4 jaar weliswaar m3 lezen, maar met cijfers is haar voorsprong veel kleiner.
Het was voor haar gewoon echt: boeken, boeken, BOEKEN!!!
Ik denk wel dat het met school makkelijker gaat voor haar omdat een voorsprong in lezen zo duidelijk aanwijsbaar is (en in haar geval lastig te negeren).
Ze zit in de kleuterklas en de juf doet het zo goed!!! ze gaat graag naar school en lijkt niet onder te duiken. Maar ze komt super overprikkeld thuis en heeft dan heel heftige emotionele buien... tja, de keerzijde van hb zijn, denk ik dan?

Kleine Tijger is nog steeds gewoon erg dwars en een beetje humeurig. Haar lievelingskleuren zijn nu paars en geel, maar morgen kan het zomaar zijn dat ze geen enkele kleur meer herkent...

[Paula]

Ik denk wel dat het met school makkelijker gaat voor haar omdat een voorsprong in lezen zo duidelijk aanwijsbaar is (en in haar geval lastig te negeren).

Als de voorsprong zich beperkt tot lezen zou je gelijk kunnen hebben. Als is het daarbij ook van belang of en hoe school hierop inspeelt. Maar als er ook andere dingen spelen (die misschien voor jullie niet eens heel duidelijk zijn, omdat je al 2 oudere hb kinderen hebt hetgeen je referentiekader een beetje vertroebelen ) kan dat in sommige gevallen toch vies tegenvallen.

Ze zit in de kleuterklas en de juf doet het zo goed!!! ze gaat graag naar school en lijkt niet onder te duiken. Maar ze komt super overprikkeld thuis en heeft dan heel heftige emotionele buien... tja, de keerzijde van hb zijn, denk ik dan?

Kan ... en ik wil zeker geen beren op de weg zien als die er niet zijn, maar die emotionele ontlading thuis kan ook het gevolg zijn van je de hele dag moeten aanpassen (aan niveau, tempo, andere kinderen, etc.). Sommige kinderen (vooral meisjes) kunnen op school voorbeeldig en aangepast gedrag laten zien, bij mama's vraag "hoe was het op school vandaag" netjes "goed" of "leuk" antwoorden en het intussen toch helemaal niet naar de zin hebben omdat al hun energie op gaat aan het aanpassen. En als je zo jong bent, wéét je helemaal niet dat je je aanpast en dat dat energie kost. Dus zeg je dat alles goed gaat. Want alle andere kindjes doen dit toch ook zo?

P.S. Zo'n 20 ( ) jaar geleden bleek onze dochter zo'n kind. Tuurlijk, ze kon al lezen in de kleuterklas, de juf wist dat ook. Op school was dochter rustig, stil en aangepast. Thuis hadden wij te maken met driftbuien en meltdowns. Een jaar later lieten wij haar extern doortoetsen (onderdeel van psychodiagnostich onderzoek) en toen bleek dat ze een voorsprong had van ruim 2 jaar (ook op gebieden die wij niet direct herkenden, zoals rekenen, spelling, algemene kennis) en dat haar gedrag alles te maken had met op school niet op het juiste niveau aangesproken worden en onvoldoende aansluiting vinden in de klas. Ook school had dit niet herkend!

[Bissi]

https://open.substack.com/pub/deborahru ... dium=email
Ter info
Deborah Ruf is de auteur van Five levels of giftedness. In haar dissertatie uit 1998 heeft ze hoogbegaafden geïnterviewd en daarna heeft ze ook nog twee boeken geschreven waarin ze deze mensen later opnieuw geïnterviewd heeft: toen ze studeerden en nu ze zelf kinderen hebben.
Ze is nu met pensioen en publiceert (gratis) stukken in Substack. Dit gaat over preschool hb kids.

[Paula]

Hé, een nieuwe naam voor mij. Debora Ruf schrijft helder, en terugblikkend kan ik haar hele lijstje op mijn kinderen plakken toen die zo klein waren. Als ik toen toch geweten had wat ik nu weet ... .

[Bissi]

Ik heb niet al haar boeken gelezen, maar jullie zijn ook tot veel dezelfde conclusies gekomen rondom wat goed werkt voor hb kinderen

[Wombat]

ik wil zeker geen beren op de weg zien als die er niet zijn, maar die emotionele ontlading thuis kan ook het gevolg zijn van je de hele dag moeten aanpassen (aan niveau, tempo, andere kinderen, etc.).

Daar heb je helemaal gelijk in. Fijn dat je dat aanhaalt, want omdat er al zo veel gedaan wordt voor Koala, merk ik dat ik al sneller denk dat het "toch niet aan het aanbod kan liggen".
Ze is pas na de kerstvakantie begonnen. Juf heeft haar al in de eerste volle schoolweek getoetst voor rekenen en lezen om te kijken hoe ver ze stond. In de eerste weken kwam ze heel emotioneel thuis uit school. Ik denk dat ze gewoon uitgeput was. Teveel prikkels, teveel nieuwe dingen. En ja, veel aanpassen, maar ik denk niet per se alleen qua niveau, maar ook gewoon aanpassen aan het leven en de regels in de klas.
Haar gedrag thuis werd steeds beter en ze komt niet thuis met "school is leuk", maar school is fantastisch en ze doet super veel leuke dingen. Ze doet soms mee met groep 1 (voor fijne motoriek) en voor taal- en rekenopdrachten doet ze mee met groep 2+ (een klein groepje groep 2 kinderen met een voorsprong die splitsen, sommen maken, woorden stempelen). Het is fijn, want daar zijn ook kinderen bij die al wat kunnen lezen (hoewel zij nu ongeveer midden groep 3 leest, en volgens mij beter leest dan de rest.)
De laatste tijd wordt haar gedrag thuis weer heftiger, dus waarschijnlijk is het inderdaad tijd voor een gesprek op school. Nog steeds vindt ze school super, en staat ze elke morgen te springen om er heen te gaan.
Ik denk dat het aanbod niet volledig passend is, omdat haar voorsprong zo groot is. Aan de andere kant is ze gewoon een kleuter, ze wil het liefst in de huishoek spelen. Naar groep 3 gaan, is denk ik echt niet goed voor haar, dus tja...
Voor volgend jaar krijgt ze in groep 2 een aangepaste leerlijn. Ik ben heel benieuwd hoe dat er uit gaat zien. (En hoe ze gaat ontwikkelen in 6 weken vakantie)

[Wombat]

https://open.substack.com/pub/deborahru ... dium=email
Ter info
Deborah Ruf is de auteur van Five levels of giftedness. In haar dissertatie uit 1998 heeft ze hoogbegaafden geïnterviewd en daarna heeft ze ook nog twee boeken geschreven waarin ze deze mensen later opnieuw geïnterviewd heeft: toen ze studeerden en nu ze zelf kinderen hebben.
Ze is nu met pensioen en publiceert (gratis) stukken in Substack. Dit gaat over preschool hb kids.

Dit ziet er super interessant uit, maar ik heb nog niks gevonden wat ik gratis kan lezen. (Alleen een gratis proefperiode van 7 dagen)

[Bissi]

Vreemd, ik lees deze nieuwsbrief al een hele tijd gratis

[Karan_1]

Ik denk dat mijn oudste de enige was, die echt opviel als baby (terugkijkend, want bij je eerste kind valt dit natuurlijk niet op). Ze was vooral op fijnmotorisch gebied opvallend goed. Ik weet nog dat ze een keer op het kdv in de babygroep (dus jonger dan 1 jaar) haar kdv-schriftje te pakken kreeg en dat razendsnel bladzijde voor bladzijde zat door te bladeren; de leidster viel bijna van haar stokje. Ze maakte ook al extreem jong feilloos van die inlegpuzzels, tekende voor haar derde al keurige Nijntjes en sprak op de dreumesgroep geen woord. De leiding dacht dat ze nog niet kon praten totdat ik haar op kon halen en ze een uiterst gedetailleerd verhaal begon te vertellen met lange zinnen, bijzinnen e.d.

Andere kind (enige dat hb-getest is) liet juist helemaal niets zien. Wij dachten dat ze achterliep (vandaar ook uiteindelijk de IQtest).

Ik denk dat de kans groot is dat je bij baby's achteraf de kenmerken herkent. Mijn tweede kind was ook enorm alert en vooral met getalbegrip razendsnel, maar toch hebben we bij dit kind geen vermoeden geen hoogbegaafdheid, ook met de kennis en ervaring die we inmiddels hebben. Dit is ook het kind dat veruit het meest soepel en relaxt door het leven fietst, al zullen we nooit weten of dit met al dan niet hb zijn te maken heeft.